Primlerini ödemekte zorlanan esnaf, 9 bin gün prim şartı nedeniyle emekliliği de hayal olarak görüyor.
Esnafın 2022’de ödediği 1908 TL olan BAĞ-KUR primi 2023’te 2 bin 952 TL oldu.
Ankara’da Ulus’ta 11 yaşından itibaren çanta imalatında çalışan Feyyaz Adıgüzel, “Ürüne yansıtıp BAĞ-KUR’umuzu ödemek istersek eser fiyatları şişiyor. Eser fiyatları şiştiği vakit üretim azalıyor, az kişi çalıştırmak zorunda kalıyorsunuz” derken; Göksel Sönmez, “Emekli olmak istiyoruz lakin hayal bile edemiyoruz” dedi.
Emekli olmasına rağmen çalışmaya devam etmek zorunda olduğunu söyleyen ayakkabı üreticisi Rüstem Tunç ise “Yeni gelecek farklarla emekli maaşımız 6 bin-6 bin 200 lira üzere bir sayı gözüküyor. Edebiyat yapmıyoruz, anlattığımız daima yaşadığımız şeyler” diye konuştu.
SAĞLIK HAKLARINDAN DA YARARLANAMIYORLAR
Esnafın 2022’de bin 908 lira olan BAĞ-KUR primi, 2023’de 2 bin 952 TL oldu. 9 bin gün primini yatırabilen esnaf en düşük emekli maaşıyla emekliliğe ayrılabiliyor.
BAĞ-KUR’lular, primlerini nizamlı ödemediklerinde sıhhat haklarından da yararlanamıyor.
Emeklilik hayalini bir kenara bırakan esnaf, ödeyemediği için BAĞ-KUR prim ölçüsünü bile tam olarak bilmiyor. Lakin minimum fiyat üzerinden patronların ödediği SGK hissesi bin 551 TL.
ÇİFTÇİLER İÇİN DE GEÇERLİ
Aynı durum BAĞ-KUR üzerinden primini yatıran çiftçiler için de geçerli.
Çiftçilerin 2022 yılında 2 bin 158 lira olan tarım BAĞ-KUR primleri, 2023 yılında hazine teşvik primiyle 2 bin 952 lira oldu.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nin (TZOB) datalarına nazaran, son 2 yılda 172 bin 747 çiftçi, tarım BAĞ-KUR primini ödemekten vazgeçti.
Ankara’da 11-12 yaşlarında çanta ve ayakkabı imalatında çırak olarak mesleğe adımını atan sonrasında birkaç eleman alarak küçük bir işletme açan esnaf, emeklilik hayallerini ANKA Haber Ajansı’na anlattı.
11 yaşından itibaren çanta imalatında çalışan Feyyaz Adıgüzel, 23 yıldır bu bölümün içerisinde. Şu anda 34 yaşında. Adıgüzel, “Ufak bir kredi kullanarak bir tane makine aldım. 10 yıldır da kendime çalışıyorum” diyor. BAĞ-KUR primini ödeyemediğini belirten Adıgüzel şöyle devam ediyor:
“Bizim meslekte işgücü çok, para az. Yaptığınız işin tam karşılığını alamıyorsunuz, bu patronlar için de çalışanlar için de geçerli. Bir patron, çalışanın yemeği, haftalığı, sigortası, kira ve dükkan sarfiyatları filan derken karşılayamıyor. Karşılayamadığı için bizim meslekte çok fazla sigortalı çalıştırılacak bir yer bulması mümkün değil.
Kendi işyerimi açtıktan sonra BAĞ-KUR primlerinin de sigortadan geri kalır bir yanı yok esasen. Her ay tertipli öderseniz 2 bin 950 TL. Sistemsiz ödeme de 500 lira fark ediyor diye biliyorum. Esere yansıtıp BAĞ-KUR’umuzu ödemek istersek eser fiyatları şişiyor. Eser fiyatları şiştiği vakit üretim azalıyor, az kişi çalıştırmak zorunda kalıyorsunuz.”
’10 YAŞIMDAN BERİ BU MESLEĞİN İÇİNDEYİM’
10 yaşında çıraklıkla mesleğe başladığını belirten Göksel Sönmez, “İlkokul terkim. 10 yaşımdan beri bu mesleğin içindeyim. Bayan çanta imalatı yapıyorum. Yaklaşık 12-13 yıldır dükkan işletiyorum. BAĞ-KUR primi herhalde 3 bine yaklaştı diye biliyorum o da zorlar herhalde. İmalat sıkıntı, yeni yetişen jenerasyon yok. BAĞ-KUR ile sigorta eşit değil. En kıymetli sıkıntımız o, eşit olması lazım. Emekli olmak istiyoruz lakin hayal bile edemiyoruz” diyor.
‘BAĞ-KUR’LULARA 9 BİN GÜN, SGK’LILARA 5 BİN GÜN İSTİYORLAR’
Haydar Baranlı da 14 yaşından beri bu kesimin içinde olduğunu söylüyor. Şu an 43 yaşında olan Baranlı, BAĞ-KUR primlerinin yüksekliğinden yakınarak, “BAĞ-KUR’lulara 9 bin gün, SGK’lılara 5 bin gün istiyorlar. Onlar kadar biz de çalışıyoruz bir eşitlik istiyoruz” dedi.
‘HİÇBİR ESNAF PRİMLERİNİ NİZAMLI VE VAKTİNDE YATIRAMIYOR’
Ayakkabı üreticisi Rüstem Tunç da 41 yıldır bölümün içerisinde. 54 yaşındaki Tunç, Ulus’ta ayakkabı imalatı yapıyor. BAĞ-KUR’dan emekli olan Rüstem Tunç, emekli maaşıyla geçinemediği için hala çalışmaya devam ettiğini söylüyor.
ANKA’ya konuşan ayakkabı üreticisi, “Bizim toplulukta hiçbir esnaf arkadaşımız primlerini nizamlı ve vaktinde yatıramıyor. Tahminen bizim bilinçsizliğimiz de kelam konusu lakin hiçbir biçimde maddi imkana ulaşıp da ‘Gidelim SGK’mızı, BAĞ-KUR’umuzu yatıralım’ diyemedik. Ayakkabı üreticilerinin hiçbirinin bu rahatlığı gördüğünü sanmıyorum. Hastaneyle işimiz olduğu vakit bulup buluşturup yatırıyoruz” diye konuştu.
‘EDEBİYAT YAPMIYORUZ, ANLATTIĞIMIZ ŞEYLER DAİMA YAŞADIĞIMIZ ŞEYLER’
2022’de emekli maaşının 4 bin 800 TL civarında olduğunu söyleyen Rüstem Tunç, şöyle konuştu:
“Şu anda yeni gelecek farklarla emekli maaşımız 6 bin-6 bin 200 lira üzere bir sayı gözüküyor. Piyasanın içindeki herkes biliyor. Biz hiçbir halde edebiyat yapmıyoruz. Bizim anlattığımız şeyler daima yaşadığımız şeyler. Kesimin geneli o denli. Ankara’da gerçek dürüst ayakkabıcı kalmadı. Biz de son numunelerdeniz.
‘İYİ BİR EMEKLİ MAAŞIM OLSAYDI BU FORMDA ÇALIŞMAZDIM’
Bu sayılar katiyetle emekli maaşı olarak asla yetmez. Bununla yetinmek zorunda kalanlar, lakin ikinci bir iş yapması icap ediyor. Bu parayla geçinmenin imkanı yok. Bunu herkes biliyor. Aslında bir adama evvel ‘Geçinebiliyor musun’ diye sormak lazım. Uygun bir emekli maaşım olsaydı bu formda çalışmazdım işimizden kopuşumuz olmaz fakat mecburiyetten değil de daha keyifli bir halde çalışmamız olabilirdi.”
‘BAĞ-KUR’LULARIN HEPSİ ÇIRAKLIKTAN BAŞLAR USTALIĞA KADAR EN AZ 40 YILINI VERİR’
Ankara Umum Ayakkabıcılar ve Çantacılar Esnaf Odası Başkanı Hüseyin Uzun ise, “BAĞ-KUR ve SGK’lıların emeklilerinin eşit olmasını” talep ederek şunları söyledi.
“BAĞ-KUR’luların hepsinin 9 bin prim ödemesi gerekiyor oburlarının 5 bin prim ödemesi gerekiyor. Biz çocukluğumuzdan beri çalışıyoruz. BAĞ-KUR’luların hepsi çıraklıktan başlar, kalfalıktan ustalığa kadar en az 40 yılını verir. Olumlu ayrımcılığın ortadan kalkmasını, fiyatların dengelenmesini istiyoruz. BAĞ-KUR emeklisi ile sigortalı emeklisinin eşit düzeye getirilmesini istiyoruz.
Asgari fiyat arttı. Şu anda BAĞ-KUR primlerimiz çok fazla esnafımız bunu ödeyemiyor. Devletin imalatçı kısma hem emekçisine hem BAĞ-KUR’lusuna sübvansiyon uygulaması gerekiyor.
Şu anda BAĞ-KUR’lu esnafın emekli maaşıyla geçinecek bir durumu kalmadı artık. Ben emekli olduktan sonra çocuk okutabildim. Hem çocuk okut hem geçin bu türlü bir şey yok. Yıllardan beri iktidarların hepsinin sorunu bu. Artık, 9 bin değil de emekçi emeklisi ile BAĞ-KUR emeklisini muhakkak bir noktada buluşturup maaşlarının da ona nazaran artmasını istiyoruz.”
‘BİZİM DE ÇOCUKLARIMIZ VAR, 3 BİN 500 LİRAYI YATIRAMIYORUZ’
Ankara Kitap ve Kırtasiyeciler Esnaf Odası Başkanı Müslüm Küçükarzuman, ise “Geldiniz bir işyeri açtınız BAĞ-KUR’a kaydoldunuz. Siz bilfiil 25 sene prim yatırmak zorundasınız. 25 sene yatıramıyorsanız emekli olamazsınız fakat SGK’da o denli değil, yıllara nazaran ayrılmıştır. BAĞ-KUR tam karşıtı. Bu da bizim küçük esnafımızı epey zorluyor. Son gelen taban fiyat artırımıyla 3 bin 400- 3 bin 500 civarında bir prim yatırılması gerekiyor. Bunun yanında kiramız var, geçim kederimiz var. Bizim de çocuklarımız var. Biz de tüketiciyiz. 3 bin 500 lirayı yatıramıyoruz. İki ay yatıramazsan üçüncü ay doktora gidemiyorsun. İlaç yazdıramıyorsun” dedi. (ANKA)