Haftanın birinci yarısında, doların gelişmiş ülke para ünitelerine karşı kıymet kazanmaya devam etmesinin akabinde, İngiltere Merkez Bankası (BoE) tahvil alım paketi açıklarken, Avrupa Merkez Bankası (ECB) kelamla yönlendirme ve Japonya Merkez Bankası da (BoJ) döviz piyasasına müdahale ederek ülke para ünitelerinin kıymet kaybını önlemeye çalıştı.
OECD BÜYÜME BEKLENTİAİNİ DÜŞÜRDÜ
Ekonomilere duyulan inancın azalması ile resesyon beklentileri de artarken, OECD global iktisada ait büyüme kestirimini gelecek yıl için yüzde 2.8’den 2.2’ye düşürdü.
Gelecek devirde faiz artırımlarının devam edeceği sinyalini veren merkez bankalarının akabinde hisse piyasaları baskı altında kalırken, tahvil piyasalarında satışlar güçlendi.
Bu hafta ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi Nisan 2010’dan bu yana birinci defa yüzde 4’ün üzerini, dolar endeksi de 114,8 ile Mayıs 2002’den bu yana en yüksek seviyeyi test etti.
Emtia piyasalarında doların dalgalı bir seyir izlemesi sonucunda 1.615 dolar ile Nisan 2020’den bu yana en düşük düzeyini gören altının ons fiyatı, bu düzeyde tesirini artıran alışlarla haftalık bazda yüzde 1,1 kıymet kazanarak 1.662 dolardan kapanışını gerçekleştirdi.
Brent petrolün varil fiyatı da 82,5 dolar ile 11 Ocak’tan bu yana en düşük düzeyini test etmesinin akabinde haftayı yüzde 0,6 azalışla 85,2 dolardan tamamladı.
ABD’DE FED YETKİLİLERİ ŞAHİN AÇIKLAMALARINI SÜRDÜRDÜ
Hafta genelinde ABD Merkez Bankası (Fed) yetkililerinin açıklamaları yakından takip edilirken, Chicago Fed Başkanı Charles Evans, faiz oranlarının yıl sonuna kadar yüzde 4,50-4,75 aralığına yükseltilmesi gerektiğini söyledi.
St. Louis Fed Başkanı James Bullard da Fed’in enflasyonla çaba için faiz oranlarını süratli bir halde yükseltmek zorunda olduğunu belirterek, “Enflasyon 2023’te düşmeye başlayacak, lakin bunun hangi süratte olacağı bilinmiyor. Fed’in enflasyonla çabası nedeniyle ABD’nin bir resesyon yaşama mümkünlüğü da var.” tabirlerini kullandı.
Fed yetkililerinin açıklamalarının akabinde para piyasalarında bankanın kasım ve aralık aylarında, faizlerde 75 baz puanlık artırımına gitme ihtimali fiyatlandı.
Hafta genelinde açıklanan bilgilerin de karışık sinyaller vermesi dikkati çekerken, ABD hisse piyasaları düşüş eğilimini üst üste üçüncü haftaya taşıyarak, Kasım 2020’den bu yana en düşük düzeylerinden haftayı tamamladı. Haftalık bazda New York borsası yüzde 1,4’lük, Dow Jones endeksi yüzde 3,9’luk, Nasdaq endeksi yüzde 0,4’lük ve S&P 500 endeksi yüzde 2,9’luk kayıpla haftayı kapattı.
Yatırımcılar gelecek hafta ABD’de dış ticaret istikrarı, ve PMI bilgilerinin yanı sıra cuma günü yayımlanacak istihdam raporundaki tarım dışı istihdam, işsizlik oranı ve ortalama saatlik yararlar datalarını takip edecek.
AVRUPA’DA GÜÇ KRİZİ VE REKOR DÜZEYDEKİ ENFLASYON GÜNDEMİN ODAĞINDA
Avrupa tarafında, hafta genelinde merkez bankalarının kelamla yönlendirmeleri yakından takip edilirken, süregelen güç krizine dair haber akışı, yükseliş eğilimini sürdüren enflasyon ve Rusya-Ukrayna savaşı kapsamında artan jeopolitik riskler gündemin odağındaki yerini korudu.
İngiltere’de hükümetin ekonomiyi canlandırma maksadıyla, toplam 45 milyar sterlini bulacak olan, 1972’den bu yana en kapsamlı vergi indirimlerini açıklamasının akabinde haftaya sert düşüşle başlayan ve 1,0350 ile tarihinin en düşük düzeylerini gören sterlin/dolar paritesi, BoE’nin, sürpriz bir biçimde tahvil alım programı açıklamasının akabinde yükselişe geçti. Sterlin/dolar paritesi haftayı yüzde 2,9 artışla 1,1170 düzeyinden kapattı.
BoE’nin açıklaması sonrası İngiltere’nin 10 yıllık tahvil faizi, yaklaşık son 4 yılın doruğu olan yüzde 4,54 düzeyinden 4’e kadar geri çekildi.
Öte yandan hafta içerisinde açıklamalarda bulunan Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde, enflasyon görünümüne ait risklerin güç tedarikinde kesintiler olma ihtimali nedeniyle üst istikametli olduğunu belirterek, gelecekteki siyaset kararlarının datalara bağlı olacağını bildirdi.
Enerji krizi de Avrupa’da ana gündem hususu olmaya devam ediyor.
Avrupa Birliği (AB), Rusya’ya karşı ticaret yasakları ve Rus petrolüne tavan fiyat uygulamasını içeren sekizinci yaptırım paketini teklife sunarken, Rusya’ya ilişkin Kuzey Akım 1 ve Kuzey Akım 2 boru sınırındaki gaz sızıntılarına ait başlatılan soruşturmalar da gündemi meşgul etti.
Bu hafta açıklanan bilgilere nazaran, Almanya’da ağustosta yüzde 7,9 olan yıllık enflasyon, eylülde yüzde 10’a çıkarak Aralık 1951’den bu yana en yüksek düzeye ulaştı. Bu durum karşısında Almanya Başbakanı Olaf Scholz, tüketicileri ve şirketleri yüksek güç maliyetlerinden korumak için 200 milyar Euro bedelinde fon oluşturulacağını duyurdu.
Enflasyon, Euro bölgesinde eylülde yıllık yüzde 10’a ulaşarak kayıtlardaki en yüksek düzeye çıktı. Bu gelişmeler sonrasında para piyasalarında, ECB’nin ekim ayı toplantısında siyaset faizini 75 baz puan artıracağı ve yıl sonunda yüzde 3’ün üzerine çıkaracağı beklentileri fiyatlanmaya başladı. BoE’nin faiz artırımına ait beklentiler ise 100 baz puana yükseldi.
Pay piyasalarında azalan risk iştahı ile Stoxx 600 endeksi Kasım 2020’den bu yana en düşük seviyeyi gördü.
Haftalık bazda Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 1,38 düşüşle Kasım 2020’den, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,36 azalışla Şubat 2021’den ve İngiltere’de FTSE 100 endeksi de yüzde 1,77 kıymet kaybıyla Nisan 2021’den bu yana en düşük düzeylerinden kapanış gerçekleştirdi.
Euro /dolar paritesi de bu hafta 0,9536 ile Haziran 2002’den bu yana en düşük düzeye gerilemesinin akabinde gelen reaksiyon alışları ile haftayı yüzde 1,1 artışla 0,9790’dan tamamladı.
Avrupa tarafında gelecek haftanın bilgi gündeminde imalat sanayi ve hizmet bölümü PMI, Üretici Fiyat Endeksi ve perakende satışlar öne çıkarken merkez bankası yetkililerinin açıklamaları da takip edilecek.
BOJ’UN MÜDAHALESİ YENDEKİ KIYMET KAYBINI DURDURAMADI
Dünya genelinde negatif faiz uygulayan tek merkez bankası pozisyonunda olan BoJ, yendeki bedel kayıplarını engellemek için faiz artırımı dışındaki adımları atıyor.
BoJ’un geçen hafta para siyasetinde değişikliğe gitmemesi sonrası 145,9’u gören dolar/Japon yeni paritesi, dolar satış ve yen alış müdahalesi ile 140 sonuna kadar gerilese de bu düzeyde tutunamadı. Dolar/Japon yeni paritesi, bu hafta da yükseliş eğiliminde hareket ederek haftayı yüzde 0,8 artışla 144,7 düzeyinde kapattı.
Öte yandan, Çin’de artan riskler karşısında ağustostan bu yana yükseliş trendinden bulunan dolar/yuan paritesi, bu hafta 7,2507 ile Ocak 2008’den bu yana en yüksek seviyeyi görürken, bu gelişme karşısında Çin Merkez Bankası (PBoC), vadeli döviz alımlarında finansal kurumlar için döviz riski rezervlerini yüzde 20’ye çıkaracağını duyurdu. Kelam konusu kurumlar için vadeli döviz alımlarında sıfır rezerv şartı uygulanıyordu.
PBoC’nin yılın üçüncü çeyreğine ait olağan toplantısına dair yapılan açıklamada, hükümet ile siyaset uyumunun güçlendirileceği belirtilerek, “Beklenti idaresini güçlendirerek döviz kurunun makul ve istikrarlı bir düzeyde istikrarını sağlayacağız.” sözleri kullanıldı.
Açıklamanın akabinde düşüşe geçen dolar/yuan paritesi, haftayı yüzde 0,1 azalışla 7,12’den tamamladı. Öte yandan bu hafta, Hindistan Merkez Bankası siyaset faizini beklentiler doğrultusunda 50 baz puan artırarak yüzde 5,9’a yükseltti.
Bu gelişmelerle haftalık bazda Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 4,5, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 2,1, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 5,9 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 4 bedel kaybetti.
Gelecek hafta boyunca Çin’de piyasalar resmi tatil nedeniyle kapalı olacak. Japonya ve Güney Kore’de açıklanacak enflasyon bilgileri ise gündemin odağında yer alacak.
YURT İÇİNDE GÖZLER ENFLASYON VERİLERİNDE
Yurt içinde bu hafta Borsa İstanbul’da, global çapta azalan risk iştahının tesiriyle satıcılı bir seyir izlenirken, gelecek hafta için gözler pazartesi günü açıklanacak Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) başta olmak üzere, ÜFE ve imalat PMI datalarına çevrildi.
Düşüş eğilimini üst üste üçüncü haftaya taşıyan BIST 100 endeksi haftalık bazda yüzde 3,1 gerileyerek haftayı 3.179,99 puandan tamamladı.
Bankacılık payları üzerindeki satış baskısının sürdüğü hafta boyunca, BIST 50 endeksinde yer alan hisseler için açığa satış süreçlerinde üst adım kuralı uygulamasına devam edildi.
Bu hafta açıklanan bilgilere nazaran, Hizmet ÜFE ağustosta aylık yüzde 4,89, yıllık yüzde 97,20 artarken, Gerçek Kesim İnanç Endeksi eylülde 99,9, birebir devirde İmalat sanayi kapasite kullanım oranı yüzde 77,4, Dış ticaret açığı ağustosta 11,2 milyar dolar ve ekonomik inanç endeksi eylülde 94,3 oldu.
KREDİ NOTU DÜŞTÜ
Dün yurt içinde piyasalar kapandıktan sonra milletlerarası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor’s (S&P), Türkiye’nin kredi notunu “B+”dan “B”ye indirerek görünümün durağan olduğunu bildirdi.
S&P, en son 1 Nisan’daki değerlendirmesinde, Türkiye’nin uzun vadeli döviz cinsinden kredi notunu “B+” olarak teyit ederken, mahallî para cinsinden kredi notunu ise “BB-“den “B+”ya indirmiş not görünümü ise “negatif” olarak korumuştu.
Kuruluş hafta içerisinde ise Türkiye’nin bu yıla ait büyüme beklentisini 1,7 puan artırarak yüzde 5,2’ye, 2023 için de 1,1 puan yükselterek yüzde 2,8’e revize etti.
Dolar/TL ise 18,7373 ile tepesini gördüğü haftayı yüzde 0.4 artışla 18,4951’den tamamladı.
AA Finans Enflasyon Beklenti Anketi’ne katılan ekonomistler, eylül ayında TÜFE’nin yüzde 3,53 artmasını bekliyor.
Analistler, BIST 100 endeksinde teknik açıdan 3.150 ve 3.100 puanın takviye, 3.220 ve 3.250 düzeylerinin direnç pozisyonunda olduğunu kaydetti.